Bán khống chứng khoán là gì? Đặc điểm, lợi ích và rủi ro khi bán khống

Khái niệm, tìm hiểu về Bán khống là gì?

Bán khống chứng khoán là một hình thức giao dịch mà người bán không thực sự sở hữu mã chứng khoán họ đang bán. Thay vào đó, người bán chứng khoán sẽ vay mượn mã chứng khoán từ một bên môi giới hoặc đại lý, sau đó bán chúng trên thị trường chứng khoán. Khi giá chứng khoán giảm, người bán khống sẽ mua lại các mã chứng khoán đó ở mức giá thấp hơn và trả lại bên cho vay.

Mục đích của hoạt động bán khống

Về cơ bản, hoạt động bán khống chứng khoán có 2 mục đích chính:

• Đầu cơ thu lợi nhuận: Khi các nhà đầu tư nhận thấy thị trường chứng khoán đang đi vào thời điểm nóng và có xu hướng giảm giá trong tương lai gần, họ có thể lựa chọn bán khống. Lúc này, việc bán khống mã chứng khoán được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự giảm giá của chứng khoán, đồng thời tối đa hóa lợi nhuận của nhà đầu tư. Sau đó, khi giá của mã chứng khoán giảm, nhà đầu tư sẽ tiến hành mua lại mã chứng khoán đã bán với giá thấp để hưởng lợi từ khoản chênh lệch.

• Phòng ngừa rủi ro từ thị trường: Thị trường chứng khoán có thể có những biến động khó lường và đi ngược với dự đoán. Trong trường hợp giá chứng khoán giảm, việc bán khống có thể giúp nhà đầu tư giảm nguy cơ thua lỗ. Cụ thể, nhà đầu tư có thể bán khống chứng khoán ngay khi nhận thấy giá có dấu hiệu giảm và thực hiện mua lại chứng khoán khi giá đã giảm sâu.

Đặc điểm của hoạt động bán khống chứng khoán

Bán khống chứng khoán có 3 đặc điểm nổi bật như sau:

Người bán khống không thực sự sở hữu chứng khoán

Nhà đầu tư thực hiện giao dịch bán khống không thực sự sở hữu mã chứng khoán, mà cần vay mượn từ một nhà đầu tư khác hoặc một đại lý, sau đó đặt lệnh bán. Có thể thấy, hành động bán khống cũng tương tự như các giao dịch ký quỹ. Tuy nhiên, khi đã vay chứng khoán để bán khống, nhà đầu tư cần thực hiện nghĩa vụ mua và hoàn trả lại số lượng mã chứng khoán đã bán vào một thời điểm trong tương lai.

Người bán khống thu lợi nhuận từ sự giảm giá của chứng khoán

Dựa vào phân tích và nhận định của mình về thị trường chứng khoán, những nhà đầu tư thực hiện bán khống sẽ kỳ vọng vào việc thu lợi nhuận từ khoản chênh lệch về giá khi giá chứng khoán có xu hướng giảm. Điều này có phần trái ngược với những chiến lược đầu tư dài hạn, khi mà nhà đầu tư mong muốn thu lợi nhuận bền vững từ việc giá chứng khoán tăng. 

Mang tính rủi ro cao

Tuy hoạt động bán khống có thể mang lại lợi nhuận lớn, nhưng mức độ rủi ro từ hoạt động này cũng có thể rất cao và gây ra tổn thất lớn khi giá chứng khoán đi ngược lại so với kỳ vọng của nhà đầu tư. 

Lợi ích khi bán khống chứng khoán

• Khả năng thu lợi nhuận từ sự giảm giá của chứng khoán: Bán khống là chiến lược đầu tư duy nhất cho phép nhà đầu tư hưởng lợi từ mức giá giảm của chứng khoán. Vì vậy, hoạt động bán khống có thể rất hữu ích trong trường hợp mức giá chung của thị trường đang giảm hoặc đang có dấu hiệu giảm. Cũng vì lí do đó, giao dịch bán khống cũng có thể được sử dụng để tìm kiếm lợi nhuận từ các sự kiện mang tính thị trường như scandal, thay đổi chính sách hoặc suy thoái kinh tế.

• Tăng đòn bẩy: Bán khống là một chiến lược mang tính đòn bẩy cao, nghĩa là nhà đầu tư có thể kiếm được lợi nhuận rất lớn với số vốn đầu tư nhỏ. Điều này là do nhà đầu tư chỉ cần bỏ một khoản nhỏ để đặt cọc khoản ký quỹ, thế nhưng lại có thể thu được lợi nhuận từ toàn bộ giá trị của tài sản đã bán khống. 

Rủi ro khi bán khống chứng khoán

• Rủi ro từ thị trường: Để thực hiện giao dịch bán khống, nhà đầu tư cần phải lường trước được sự biến động trong giá cả của chứng khoán. Tuy nhiên, những biến động trong thị trường chứng khoán không diễn ra theo một chiều và không có xu hướng dài hạn, dẫn điện việc giá chứng khoán có thể đi ngược lại với kỳ vọng, khiến nhà đầu tư phải chịu lỗ. Thêm vào đó, giao dịch bán khống có mức lợi nhuận bị giới hạn khi giá chứng khoán giảm sâu tới một mức nhất định, còn mức lỗ nhà đầu tư phải chịu từ việc bán khống lại không có giới hạn do khả năng tăng giá vô hạn của chứng khoán. Vì vậy, nhà đầu tư cần có biện pháp và chiến lược cắt lỗ nhằm hạn chế rủi ro từ việc bán khống.

• Rủi ro về pháp lý: Hiện nay tại Việt Nam, Ủy ban chứng khoán nhà nước chưa cho phép hoạt động bán khống diễn ra hợp pháp trên thị trường chứng khoán cơ sở. Về cơ bản, bán khống được coi là hoạt động đầu cơ và thao túng thị trường, gây ảnh hưởng đến tâm lý của những nhà đầu tư khác. Do đó, những nhà đầu tư thực hiện bán khống sẽ đối mặt với nguy cơ bị phạt và cấm giao dịch trên thị trường.

• Độ phức tạp của giao dịch bán khống: Giao dịch bán khống khá phức tạp và yêu cầu nhà đầu tư cần có kiến thức, kinh nghiệm chuyên sâu về thị trường để nhận định mức độ biến động về giá của mã chứng khoán. Hơn nữa, hoạt động bán khống vốn không có sự quản lý chặt chẽ. Vì vậy, các giao dịch bán khống số lượng lớn có thể tạo nên sự thao túng thị trường chứng khoán và gây tổn thất cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

So sánh Bán khống Chứng khoán và Giao dịch Chứng khoán Thông thường

Lưu ý:

Bán khống chứng khoán là một chiến lược đầu tư không đơn giản. Giao dịch bán khống tuy có tiềm năng mang lại lợi nhuận rất lớn, nhưng cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro đối với nhà đầu tư. Do đó, các nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng và tìm hiểu rõ về các đặc điểm, lợi ích và rủi ro của bán khống trước khi quyết định áp dụng chiến lược đầu tư này.

Hãy truy cập ngay vào Wichart.vn để xem thêm nhiều dữ liệu tài chính khác nhé.