Bóc tách cấu phần và phân loại GDP
Các thành phần cấu thành GDP gồm có những gì? Phân loại GDP gồm GDP bình quân đầu người, GDP xanh, GDP danh nghĩa, GDP thực tế
GDP, hay tổng sản phẩm quốc nội, là một chỉ số kinh tế quan trọng, được tính bằng tổng giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Vậy cụ thể làm thế nào để tính toán GDP? Các thành phần cấu thành GDP gồm có những gì? Hãy cùng WiGroup tìm hiểu thông qua bài viết này nhé!
Bóc tách cấu phần GDP
Bóc tách cấu phần GDP đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích và hiểu rõ về sức khỏe kinh tế của một đất nước. Để thực hiện việc bóc tách, GDP cần được phân chia thành nhiều thành phần, mỗi thành phần đại diện cho một khía cạnh cụ thể của nền kinh tế. GDP thường được bóc tách dựa trên nền tảng là phương pháp chi tiêu, trong đó gồm có:
Tiêu dùng: Bao gồm tổng chi tiêu của các hộ gia đình và cá nhân cho hàng hóa và dịch vụ. Tổng chi tiêu của hộ gia đình đóng vai trò phản ánh động lực tiêu dùng của người dân trong một nền kinh tế.
Đầu tư: Bao gồm tổng chi tiêu của các doanh nghiệp cho các tài sản như máy móc, nhà xưởng, kho bãi, … và tổng đầu tư tư nhân.
Mua sắm của chính phủ: Là các chi phí mà chính phủ phải trả, bao gồm mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ công. Chi tiêu của chính phủ thường đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Xuất khẩu ròng: Đây là con số được tính bằng sự chênh lệch giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu của một quốc gia. Xuất khẩu được hiểu là giá trị của hàng hóa và dịch vụ được bán ra nước ngoài, còn nhập khẩu là giá trị của hàng hóa và dịch vụ được mua từ nước ngoài để tiêu dùng trong nước.
Ngoài ra, GDP còn có thể được bóc tách theo ngành kinh tế hoặc theo lĩnh vực kinh tế tùy vào mục đích phân tích. Chẳng hạn, bóc tách GDP theo ngành kinh tế sẽ giúp người phân tích xem xét được đóng góp của từng nhóm ngành cụ thể đối với tổng sản phẩm quốc nội.
Phân loại GDP
GDP bình quân đầu người
GDP bình quân đầu người là chỉ số được tính dựa trên tổng sản phẩm kinh doanh của một quốc gia trong một năm, chia cho tổng số dân của quốc gia đó. Chỉ số GDP bình quân đầu người thường được sử dụng để đo lường mức thu nhập và đời sống trung bình của người dân trong một quốc gia. Tuy nhiên, chỉ vì một quốc gia có mức GDP cao không đồng nghĩa với việc người dân trong quốc gia đó có mức sống cao.
GDP danh nghĩa (Nominal GDP)
GDP danh nghĩa (Nominal GDP) là một chỉ tiêu phản ánh tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của một quốc gia, được tính theo giá thị trường hiện tại. GDP danh nghĩa cũng thể hiện sự thay đổi giá và tốc độ tăng giá của kinh tế quốc gia. Nếu mức giá của các hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế tăng hoặc giảm cùng nhau, GDP danh nghĩa sẽ tăng lên.
GDP thực tế (Real GDP)
GDP thực tế (Real GDP) là chỉ tiêu dựa trên tổng sản phẩm và dịch vụ trong nước, đã điều chỉnh theo tốc độ lạm phát. Trong trường hợp có lạm phát, GDP thực tế sẽ thấp hơn GDP danh nghĩa. Điều này xảy ra vì GDP thực tế tính toán theo mức độ tăng trưởng thực tế của kinh tế quốc gia sau khi điều chỉnh cho lạm phát.
GDP xanh (Green GDP)
GDP xanh (Green GDP) là một khái niệm mới và chưa có định nghĩa chính thức. Tuy nhiên, có thể hiểu GDP xanh là phần GDP còn lại sau khi đã khấu trừ các chi phí cần thiết để phục hồi môi trường do quá trình sản xuất gây ra. Đây là một cách tiếp cận đối với việc đánh giá tác động của hoạt động kinh tế đến môi trường và bền vững.
Ứng dụng và ý nghĩa của việc bóc tách cấu phần GDP
Đánh giá hiệu quả chính sách kinh tế
Chính phủ thường sử dụng các chính sách kinh tế nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giảm thất nghiệp, kiểm soát lạm phát, … Việc bóc tách cấu phần GDP sẽ giúp cho các nhà phân tích xác định được những lĩnh vực nào của nền kinh tế đang tăng trưởng hoặc suy thoái, từ đó đánh giá được hiệu quả của các chính sách của chính phủ đối với nền kinh tế nói chung.
Chằng hạn, nếu GDP của một quốc gia tăng lên do tiêu dùng tăng, điều này có thể có nghĩa là các chính sách của chính phủ đã giúp cho thu nhập cá nhân của người dân tăng lên, dẫn đến việc người tiêu dùng có nhiều tiền hơn để chi tiêu. Đây là dấu hiệu của một nền kinh tế đang phát triển tốt.
Xác định ngành công nghiệp và lĩnh vực kinh tế có đóng góp lớn vào GDP
Để xác định ngành và lĩnh vực kinh tế có đóng góp lớn vào GDP, người phân tích có thể bóc tách GDP theo các nhóm ngành chính như sản xuất, y tế, giáo dục,… hoặc phân chia theo lĩnh vực kinh tế bao gồm nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản, công nghiệp và dịch vụ; sau đó tiến hành so sánh tăng trưởng của từng nhóm ngành và lĩnh vực kinh tế đối với tăng trưởng tổng GDP. Các ngành và lĩnh vực có tăng trưởng cao thường có đóng góp lớn vào sự phát triển của nền kinh tế.
Định hướng phát triển kinh tế và đầu tư
Dựa trên những đánh giá về sự tăng trưởng và đóng góp của các nhóm ngành và lĩnh vực kinh tế đối với GDP, các nhà hoạch định chính sách có thể hiểu rõ hơn về cấu trúc GDP của nền kinh tế, từ đó đưa ra những kế hoạch đầu tư vào các ngành và lĩnh vực quan trọng một cách hiệu quả.
Bên cạnh đó, việc bóc tách cấu phần GDP cũng là một công cụ hữu dụng giúp thiết lập các chiến lược thúc đẩy phát triển cấu trúc GDP đa dạng và phù hợp với tình hình kinh tế cụ thể của từng quốc gia. Việc tính toán và bóc tách cấu phần GDP giúp các nhà phân tích có được một góc nhìn tổng thể về tình trạng và xu hướng phát triển của một nền kinh tế.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng GDP chỉ là một con số tổng quát và không thể hiện được những yếu tố phi kinh tế như sự bất bình đẳng trong phân phối thu nhập hay giá trị của các hoạt động phi thương mại. Vì thế, khi đánh giá về sức khỏe của nền kinh tế, cần lưu ý kết hợp GDP với các chỉ số và yếu tố khác để có được cái nhìn toàn diện hơn.
Phân biệt, so sánh giữa GDP và GNP
Dưới đây là một bảng biểu phân biệt giữa GDP và GNP:
Chỉ Tiêu | GDP (Gross Domestic Product) | GNP (Gross National Product) |
|---|---|---|
Định nghĩa | Tổng giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. | Tổng giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất bởi công dân và doanh nghiệp của một quốc gia. |
Phạm vi | Tập trung vào hoạt động sản xuất diễn ra trong lãnh thổ của một quốc gia. | Tập trung vào đóng góp của công dân và doanh nghiệp của một quốc gia, bất kể nơi họ sinh sống hoặc hoạt động. |
Đo lường | Đo lường giá trị sản xuất trong quốc gia, bao gồm cả doanh nghiệp nước ngoài đóng góp vào sản xuất trong quốc gia đó. | Đo lường giá trị sản xuất bởi công dân và doanh nghiệp của quốc gia, bất kể nơi họ sinh sống hoặc hoạt động. |
Đơn vị | USD hoặc đơn vị tiền tệ của quốc gia đang xem xét. | USD hoặc đơn vị tiền tệ của quốc gia đang xem xét. |
Công thức tính | GDP = Tiêu dùng + Đầu tư + Chính phủ + Xuất khẩu - Nhập khẩu. | GNP = GDP + Thu nhập chuyển về từ nước ngoài - Thu nhập chuyển đi đến nước ngoài. |
Lưu ý: Trong công thức tính GNP, "Thu nhập chuyển về từ nước ngoài" đề cập đến thu nhập mà công dân và doanh nghiệp của quốc gia đang sinh sống hoặc hoạt động nhận được từ các hoạt động nước ngoài, và "Thu nhập chuyển đi đến nước ngoài" đề cập đến thu nhập mà công dân và doanh nghiệp của quốc gia đó chuyển đi cho các hoạt động nước ngoài.
Bảng biểu trên giúp phân biệt và so sánh cách tính toán và phạm vi của GDP và GNP trong việc đo lường kích thước và hoạt động kinh tế của một quốc gia.
Truy cập WiChart ngay bây giờ và trở thành nhà đầu tư thông thái với dữ liệu tài chính tin cậy. Đừng quên đăng ký ngay khóa học về tài chính và đầu tư từ WiGroup để nắm bắt kiến thức chuyên sâu và áp dụng vào thực tế.
