Trong số các loại hình đầu tư ngày nay, chắc hẳn bạn đã nghe đến việc mua chứng chỉ quỹ hay còn gọi là đầu tư vào các quỹ đại chúng. Đây là hình thức đầu tư đã và đang rất phổ biến cũng như được ưa chuộng bởi độ phù hợp với các nhà đầu tư ít kinh nghiệm, đặc biệt nhũng ai có mong muốn sinh lời cao hơn lãi suất ngân hàng với rủi ro tương đối. Qua bài viết này, WiGroup sẽ cùng bạn tìm hiểu về đầu tư chứng chỉ quỹ, các loại hình và lợi ích khi đầu tư nhằm giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn và hạn chế rủi ro nhé.

Chứng chỉ quỹ là gì?

Theo Luật Chứng khoán Việt Nam 2019, khái niệm về chứng chỉ quỹ (CCQ) được quy định như sau: Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của người đầu tư với một phần vốn góp trong quỹ đầu tư chứng khoán hay quỹ đại chúng. Trong đó, mệnh giá chứng chỉ quỹ chào bán lần đầu ra công chúng là 10.000 đồng.

Quỹ đầu tư hoạt động bằng các lấy vốn góp từ nhiều nhà đầu tư, sau đó đưa cho họ một chứng chỉ làm bằng chứng xác thực, khi quỹ có lợi nhuận sẽ tiến hành chia theo tỷ lệ vốn đã góp ban đầu. Nguồn vốn của quỹ sẽ được đầu tư vào các sản phẩm sinh lời cao trên thị trường chứng khoán, nhằm mục đích phân tán rủi ro và sinh lợi nhuận cao hơn. 

Một cách đơn giản, quỹ đầu tư được tạo ra để giúp bạn kiếm lời từ tiền nhàn rỗi mà không yêu cầu nhiều kinh nghiệm. Bạn chỉ cần chọn một công ty đầu tư uy tín trên thị trường và gửi tiền để chuyên gia của họ quản lý, những vấn đề khác sẽ được họ giải quyết. Điều này làm cho việc đầu tư trở nên đơn giản hơn và phù hợp cho phần lớn nhà đầu tư, vì họ có thể dễ dàng thu được lợi nhuận khi có sự hỗ trợ từ những chuyên gia giàu kinh nghiệm, có kiến thức vững về thị trường tài chính.

Theo quy định, chứng chỉ quỹ là chứng khoán không có ngày đáo hạn. Vì vậy, không có sự phân biệt rõ ràng giữa đầu tư ngắn hạn và dài hạn. Các yếu tố quyết định  tính chất dài hạn hay ngắn hạn của chứng chỉ quỹ phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư và khả năng tài chính của nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư muốn kiếm lợi nhuận trong thời gian ngắn thì nên đầu tư ngắn hạn. Ngược lại, nếu  dòng tiền đầu tư có sẵn trong thời gian dài và không cần thu hồi vốn ngay thì đầu tư dài hạn sẽ là lựa chọn tối ưu.

Các chứng chỉ quỹ thường có những đặc điểm chung sau:

  1. Đa dạng hóa rủi ro: Chứng chỉ quỹ cho phép nhà đầu tư phân tán rủi ro bằng cách đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và tăng cơ hội sinh lợi.

  2. Quản lý chuyên nghiệp: Quỹ tài chính được quản lý bởi các chuyên gia trong lĩnh vực. Nhà đầu tư không cần lo lắng về việc quản lý danh mục đầu tư một cách riêng lẻ.

  3. Dễ dàng tiếp cận: Chứng chỉ quỹ có thể dễ dàng mua bán trên thị trường chứng khoán, giúp nhà đầu tư tiếp cận và tham gia vào thị trường tài chính một cách thuận lợi.

  4. Lợi nhuận linh hoạt: Chứng chỉ quỹ cho phép nhà đầu tư rút tiền một cách linh hoạt, không gặp nhiều hạn chế như khi đầu tư vào cổ phiếu.

Số lượng các quỹ đầu tư trên thị trường chứng khoán

Các loại chứng chỉ quỹ

Có nhiều cách để phân loại chứng chỉ quỹ, thường người ta dựa vào các tiêu chí sau đây để phân loại:

2.1. Dựa vào cấu trúc vận động vốn

Chứng chỉ quỹ mở (mutual fund)

Quỹ mở là loại quỹ đại chúng mà chứng chỉ quỹ đã chào bán ra công chúng phải được mua lại theo yêu cầu của các nhà đầu tư. Khác với quỹ đóng, quỹ mở không giới hạn thời gian hoạt động và có thể liên tục phát hành cổ phần mới để tăng vốn. Ngoài ra, quỹ này sẵn sàng mua lại chứng chỉ quỹ từ nhà đầu tư theo định kỳ, dựa trên giá trị tài sản ròng trên mỗi đơn vị quỹ (NAV/CCQ), theo quy định của Điều lệ quỹ. Quá trình mua/bán được thực hiện trực tiếp với công ty quản lý quỹ.

Trên thị trường hiện nay, có 3 loại chứng chỉ quỹ mở, bao gồm chứng chỉ quỹ mở cổ phiếu (tập trung vào cổ phiếu), chứng chỉ quỹ mở cân bằng (đầu tư vào cả cổ phiếu và trái phiếu), và chứng chỉ quỹ mở trái phiếu (tập trung vào trái phiếu).

Chứng chỉ quỹ đóng

Quỹ đóng là loại quỹ đại chúng mà chứng chỉ quỹ đã chào bán ra công chúng không được mua lại theo yêu cầu của nhà đầu tư. Đơn giản nói, quỹ đóng chỉ được phát hành một lần duy nhất, và sẽ không thực hiện việc mua lại chứng chỉ đầu tư khi nhà đầu tư trên thị trường muốn bán. Thay vào đó, các chứng chỉ quỹ sẽ được niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Những nhà đầu tư không mua được chứng chỉ quỹ trong lần phát hành ban đầu hoặc muốn rút vốn sẽ thực hiện giao dịch trên thị trường chứng khoán thứ cấp. Về mặt thanh khoản và linh hoạt, chứng chỉ quỹ mở thường có ưu thế hơn so với quỹ đóng.

2.2. Dựa vào nguồn vốn huy động

Quỹ công chúng

Quỹ huy động vốn thông qua việc phát hành chứng chỉ quỹ ra công chúng. Với quỹ đại chúng, nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hàng ngày đối với quyết định đầu tư của quỹ. Theo đó, quỹ mở và quỹ đóng đều thuộc loại quỹ công chúng, với những nhà đầu tư có thể là cá nhân hoặc tổ chức, nhưng phần lớn là cá nhân với đầu tư riêng lẻ. Quỹ công chúng giúp giảm thiểu rủi ro và đạt được hiệu quả đầu tư dài hạn. Trái ngược với quỹ mở, quỹ đóng có thời gian hoạt động có giới hạn, và nhà đầu tư không được phép chuyển nhượng chứng chỉ quỹ lại cho quỹ.

Có một số đặc điểm của quỹ công chúng theo quy định tại khoản 1 Điều 108 Luật Chứng khoán 2019 như sau

“Huy động vốn để thành lập quỹ đại chúng:

1. Việc huy động vốn của quỹ đại chúng được công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thực hiện trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày Giấy chứng nhận chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng có hiệu lực. Quỹ đại chúng được thành lập khi đáp ứng các điều kiện sau đây:

a) Có ít nhất 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua chứng chỉ quỹ, trừ quỹ hoán đổi danh mục;

b) Tổng giá trị chứng chỉ quỹ đã bán đạt ít nhất là 50 tỷ đồng.”

Quỹ thành viên

Khác với quỹ công chúng, quỹ thành viên bị giới hạn về số lượng và đối tượng tham gia quỹ. Theo quy định của Luật chứng khoán, quỹ thành viên được định nghĩa là quỹ đầu tư chứng khoán có số thành viên tham gia góp vốn từ 02 – 99 thành viên. Và những thành viên này là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Vì lý do này, tính thanh khoản của quỹ thành viên thấp hơn quỹ công chúng. Bên cạnh đó, quỹ thành viên được thành lập với quy mô tương đối lớn. Thông thường dao động từ 50 tỷ đến hơn 1,3 tỷ đồng. Do vốn lớn, nên các nhà đầu tư có thể tham gia kiểm soát đầu tư quỹ.

2.3. Dựa vào hình thức tổ chức

Quỹ dạng công ty: 

Quỹ dạng công ty là một loại quỹ được thành lập bởi một doanh nghiệp, trong đó những người đầu tư trở thành cổ đông của quỹ. Hệ thống quản lý cao nhất của quỹ này là hội đồng quản trị, được bầu cử bởi các cổ đông (nhà đầu tư). Họ chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ hoạt động của quỹ, bao gồm việc chọn lựa công ty quản lý quỹ và giám sát các hoạt động đầu tư của công ty quản lý quỹ, cũng như có quyền thay đổi công ty quản lý quỹ.

Quỹ dạng hợp đồng: 

Quỹ dạng hợp đồng là một dạng quỹ được thành lập bởi công ty quản lý quỹ, nhằm mục đích huy động vốn và tiến hành các hoạt động đầu tư. Nhà đầu tư là những người đóng góp vốn cho quỹ và không tham gia trực tiếp vào quá trình đầu tư.

Lợi ích khi đầu tư chứng chỉ quỹ

Một lựa chọn đầu tư đơn giản và tiện lợi là tham gia vào sản phẩm đầu tư, không đòi hỏi nhà đầu tư phải dành quá nhiều thời gian và công sức để tìm hiểu. Sản phẩm này linh hoạt trong việc phân bổ vốn vào nhiều công cụ tài chính khác nhau, giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư và làm giảm rủi ro, đồng thời tối đa hóa lợi nhuận. Muốn CCQ phát huy được hiệu quả, nhà đầu tư nên lựa chọn CCQ phù hợp với tình hình tài chính và khẩu vị đầu tư của mình, dưới đây mà một số cách tối ưu hóa lợi nhuận từ Chứng chỉ Quỹ (CCQ):

  • Lựa chọn CCQ phù hợp: Tùy thuộc vào tình hình tài chính và khẩu vị đầu tư, ví dụ, nếu muốn lợi nhuận cao và sẵn sàng mạo hiểm, có thể chọn CCQ cổ phiếu; nếu muốn an toàn hơn, có thể chọn CCQ trái phiếu; hoặc chọn quỹ hoán đổi danh mục theo chỉ số VN30, VNX50 để hưởng lợi theo thị trường chứng khoán.

  • Kiểm soát chi phí giao dịch: Lựa chọn quỹ có chi phí giao dịch hợp lý để có thể kiểm soát vốn đầu tư, bao gồm phí quản lý quỹ, phí lưu ký, phí chuyển nhượng, phí quản trị quỹ, và phí giám sát.

  • Lựa chọn đơn vị quản lý uy tín: Chú ý đến danh tiếng, đội ngũ chuyên gia, danh mục đầu tư, phí dịch vụ, và chiến lược đầu tư của các công ty quản lý quỹ uy tín như VnDirect, SSI, VCB, Dragon Capital…

  • Theo dõi và điều chỉnh định kỳ: Thường xuyên theo dõi biến động thị trường và chứng chỉ quỹ để có thể cắt lỗ và chuyển dòng tiền một cách linh hoạt.

  • Tận dụng cơ hội giá thấp: Sử dụng những cơ hội giá thấp để mua CCQ với giá tốt, và đề ra chiến lược dài hạn, kiên nhẫn đợi đến khi CCQ có lợi nhuận ổn định.

  • Quản lý tỷ trọng và cắt lỗ khi cần thiết: Biết lúc nào nên giảm tỷ trọng hoặc bán chứng chỉ quỹ để bảo toàn vốn, đặc biệt khi mục tiêu đầu tư cá nhân đã đạt được hoặc hiệu suất của quỹ giảm sút theo thời gian.

Bên cạnh lợi ích thì chứng chỉ quỹ cũng kèm theo một số rủi ro. Do không được nắm quyền quyết định giao dịch nên nhà đầu tư có thể đối mặt với lợi nhuận không đạt được như kỳ vọng ban đầu hay quỹ đầu tư phá sản,… Cho nên, nhà đầu tư cần lựa chọn các các công ty chứng chỉ quỹ uy tín, an toàn và minh bạch.

Cách tính lợi nhuận khi đầu tư vào chứng chỉ quỹ

Công thức tính lợi nhuận đầu tư vào quỹ mở theo năm

  • Lợi nhuận = (Giá cuối/Giá đầu – 1) x 100 

Trong đó:

  • Giá cuối: Là giá trị cuối kỳ của chứng chỉ quỹ (đơn vị: NAV/CCQ)

  • Giá đầu: Là giá trị đầu kỳ của chứng chỉ quỹ (đơn vị: NAV/CCQ)

  • NAV/CCQ: Giá chứng chỉ quỹ.

Ví dụ: Giá mua chứng chỉ quỹ đầu kỳ là 20.000 VNĐ, giá trị cuối kỳ của chứng chỉ quỹ là 27.115 VNĐ. Theo công thức trên thì lợi nhuận thu về là khoảng 35%.

Cách mua chứng chỉ quỹ tại Việt Nam

Khi đã chắc chắn về việc đầu tư chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư cần chuẩn bị giấy tờ và tiền bạc, đồng thời liên hệ công ty quản lý quỹ để tiến hành mở tài khoản. Các bước đầu tư chứng chỉ quỹ cơ bản gồm các bước:

1. Lựa chọn đơn vị đầu tư uy tín với chuyên gia có kinh nghiệm.

2. Nghiên cứu và phân tích thị trường, nhằm hiểu rõ sản phẩm đầu tư, lợi nhuận và rủi ro trước khi đầu tư.

3. Điền đơn đăng ký

  • Điền đơn đăng ký theo mẫu của công ty hoặc mua Online.

  • Chuẩn bị hồ sơ (đơn đăng ký + cmnd photo) theo yêu cầu để hoàn tất ký hợp đồng mở tài khoản.

4. Tư vấn và lựa chọn hình thức đầu tư.

5. Đặt lệnh mua chứng chỉ quỹ bằng cách nộp đơn đăng ký mua trực tiếp trên tài khoản giao dịch hoặc tại quầy giao dịch.

6. Giao dịch và thanh toán:

   - Giao dịch mua chứng chỉ quỹ với giá xác định theo giá trị tài sản ròng.

   - Thanh toán thông qua chuyển khoản hoặc nộp tiền tại quầy giao dịch.

Bằng cách thực hiện các bước trên, bạn đã có thể tiếp cận và quản lý đầu tư chứng chỉ quỹ một cách hiệu quả.

Xem thêm dữ liệu tài chính đáng tin cậy và công cụ phân tích mạnh mẽ trên WiChart.