Gửi tiền ở ngân hàng là một trong những kênh đầu tư an toàn và phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên, sự an toàn của việc gửi tiền ở ngân hàng không phải là tuyệt đối. Từng loại ngân hàng khác nhau sẽ có các mức độ rủi ro khác nhau, từ đó dẫn đến sự chênh lệch trong lãi suất tiền gửi. Bài viết này sẽ so sánh lãi suất và mức độ rủi ro khi gửi tiền giữa các ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần, nhằm giúp người gửi tiền có thể đưa ra lựa chọn ngân hàng thích hợp.
Khái niệm chung
Ngân hàng thương mại
Tại Việt Nam, các ngân hàng nói chung là các tổ chức kinh doanh tiền tệ, được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng. Một số chức năng chính của ngân hàng thương mại bao gồm:
Huy động vốn: Ngân hàng thương mại huy động vốn từ các cá nhân, doanh nghiệp dưới hình thức tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán,...
Cho vay: Ngân hàng thương mại cho các cá nhân, doanh nghiệp vay tiền dưới hình thức tín dụng, bảo lãnh,...
Thực hiện các dịch vụ thanh toán: Ngân hàng thương mại thực hiện các dịch vụ thanh toán như chuyển tiền, thanh toán hóa đơn,...
Cung cấp các dịch vụ khác: Ngân hàng thương mại còn cung cấp các dịch vụ khác như tư vấn tài chính, bảo hiểm,..
Rủi ro và lãi suất
Việc gửi tiền ở ngân hàng, dù ít dù nhiều, vẫn luôn tiền ẩn những rủi ro nhất đinh. Một số rủi ro người gửi tiền có thể gặp phải bao gồm:
Rủi ro ngân hàng phá sản: Đây là rủi ro đáng ngại nhất khi gửi tiền ở ngân hàng. Nếu ngân hàng phá sản, người tiền có thể sẽ không được hoàn trả đầy đủ số tiền đã gửi.
Rủi ro biến động lãi suất: Lãi suất tiền gửi có thể thay đổi theo thời gian. Trong trường hợp lãi suất giảm, giá trị của số tiền đã gửi cũng sẽ giảm.
Rủi ro bảo mật thông tin: Thông tin cá nhân của người gửi tiền có thể bị lộ, dẫn đến nguy cơ bị lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Ngân hàng thương mại Nhà nước
Khái niệm
Ngân hàng thương mại nhà nước là ngân hàng thương mại do nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ. Một số ngân hàng thương mại nhà nước đang hoạt động tại Việt Nam có thể kể đến là Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank), Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinBank), Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) và Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV).
Mức độ rủi ro và lãi suất
Nhìn chung, mức độ rủi ro khi gửi tiền ở các ngân hàng thương mại nhà nước thấp hơn các ngân hàng thương mại cổ phần bởi các ngân hàng nhà nước thường có quy mô lớn, nguồn vốn dồi dào và được Nhà nước bảo hộ. Tuy nhiên, vì có mức độ rủi ro thấp hơn, lãi suất tiền gửi, hay còn gọi là lãi suất huy động ở các ngân hàng nhà nước cũng thường thấp hơn so với mặt bằng chung, mặc dù sự chênh lệch này không quá rõ ràng. Điều này còn là do các ngân hàng thương mại nhà nước có mục tiêu chính là thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, chứ không phải là tối đa hóa lợi nhuận.
Ngân hàng thương mại cổ phần
Khái niệm
Khác với ngân hàng thương mại nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần hoạt động dưới dạng công ty cổ phần do các tổ chức, cá nhân sở hữu vốn điều lệ. Mục tiêu chính của các ngân hàng thương mại cổ phần là tối đa hóa lợi nhuận thông qua các hoạt động thúc đẩy lưu thông tiền tệ và hỗ trợ sản xuất kinh doanh.
Mức độ rủi ro và lãi suất
Mức độ rủi ro khi gửi tiền ở các ngân hàng thương mại nhỏ thường cao hơn so với các ngân hàng thương mại lớn do các ngân hàng thương mại nhỏ thường có khả năng huy động vốn thấp, cơ cấu tài sản kém đa dạng hơn và khả năng quản trị rủi ro kém hơn.
Tại Việt Nam, các ngân hàng thương mại cổ phần lớn thường được xếp hạng theo quy mô tổng tài sản. Một số ngân hàng thương mại cổ phần lớn bao gồm Ngân hàng Thương mại Cổ Phần Á Châu (ACB), Ngân hàng Quân đội (MB Bank), Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VP Bank).
Để giảm thiểu rủi ro khi gửi tiền ở các ngân hàng thương mại, người gửi tiền có thể lưu ý một vài điều như sau:
Tìm hiểu kỹ về ngân hàng trước khi gửi tiền: Người gửi tiền cần tìm hiểu về tình hình tài chính, cơ cấu tài sản và chất lượng quản trị của ngân hàng. Người gửi nên gửi tiền ở các ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xếp hạng an toàn.
Đọc kỹ hợp đồng tiền gửi: Việc đọc kỹ hợp đồng tiền gửi trước khi ký kết sẽ giúp người gửi tiền hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình.
Gửi tiền với số lượng hợp lí: Người gửi không nên gửi quá nhiều tiền vào cùng một ngân hàng.
Đa dạng hóa kênh đầu tư: Người gửi không nên chỉ gửi tiền ở ngân hàng mà có thể đa dạng hóa kênh đầu tư bằng cách đầu tư chứng khoán, bất động sản,…
Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa các ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần rất quan trọng đối với người gửi tiền. Bằng việc cân nhắc kỹ mức độ rủi ro, lãi suất và các tiện ích đi kèm, người gửi tiền sẽ có thể lựa chọn kênh đầu tư phù hợp với nhu cầu và mục tiêu của mình một cách chính xác hơn.